Kazimierz Moskal, bohater niezłomny
Kazimierz Moskal pseudonim ,,Budulski”, ,,Bosak”, ,,Brzezina” był podporucznikiem Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej Polskiej, komendantem placówki ,,Wilcze Łyko”, ,,152″ Armii Krajowej Rozwadów oraz żołnierzem zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Pomimo swoich dokonań, został uznany za przestępcę.
Kazimierz Moskal przyszedł na świat 28 stycznia 1915 roku we wsi Pilchów koło Stalowej Woli. W tej miejscowości ukończył szkołę powszechną. W latach 1926-1934 Kazimierz Moskal kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum imienia Stefana Czarnieckiego w Nisku (dzisiejsze Liceum Ogólnokształcące imienia hetmana Stefana Czarneckiego w Nisku). Edukację w tym miejscu zakończył 11 maja 1934 roku. W latach 1934-1936 Kazimierz Porębski odbył służbę wojskową w Kielcach. Ukończył ją w stopniu podporucznika. Kontynuował naukę w Państwowej Szkole Teletechnicznej w Warszawie od 1936 roku do 1938 roku.
Podporucznik Kazimierz Moskal z chwilą agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 roku został zmobilizowany. Przydzielono go do Armii ,,Kraków”, na czele której stał generał brygady Antoni Szylling. W wyniku wycofywania się polskich oddziałów na wschód trafił do niewoli sowieckiej we Lwowie. Pomimo iż był udało jemu się uniknąć śmierci w Katyniu. Wraz z towarzyszami podporucznik Kazimierz Moskal zbiegł do Przemyśla. W miejscowości tej leczył swój podniszczony stan zdrowia. Po tym wydarzeniu przeniósł się do rodzinnego domu w Pilchowie.
Pomimo swojego pogorszonego stanu zdrowia, jako zdemobilizowany podporucznik rezerwy nawiązał kontakty z konspiracją. Szybko został zaprzysiężony do placówki Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) w Rozwadowie o kryptonimie ,,Wilcze Łyko”. 14 lutego 1942 roku ZWZ został przemianowany na Armię Krajową (AK). W ramach tej decyzji ,,Wilcze Łyko” weszło w skład AK Obwodu ,,Niwa” (Nisko – Stalowa Wola). Podporucznik Kazimierz Moskal zaczął pełnić obowiązki dowódcy plutonu o kryptonimie ,,Az-3″. Obejmował on tereny Pilchowa oraz wsi Turbia. W późniejszym czasie podporucznik Kazimierz Moskal zaczął pełnić funkcję podkomendnego oraz dwukrotnie komendanta tej placówki.
Podokręg Rzeszów Armii Krajowej od lipca 1944 roku do marca 1945 roku. (źródło: wiki)
Po rozwiązaniu Armii Krajowej podporucznik Kazimierz Moskal pseudonim ,,Budulski” zdecydował się na pozostanie w konspiracji. Kiedy w sierpniu 1944 roku wojska sowieckie ,,wyzwalały” tereny dzisiejszej Stalowej Woli, w rzeczywistości w miejsce Niemców wchodzą Sowieci oraz funkcjonariusze polskiego Urzędu Bezpieczeństwa. W Rozwadowie był współorganizatorem struktur antykomunistycznego zszerzenia ,,Wolność i Niezawisłość”. Aby nie wpaść w ręce NKWD oraz UB ukrywał się przez pewien czas w Bielawie na Śląsku u swojego kolegi, byłego komendanta placówki Armii Krajowej Józefa Wachsmana-Kruczkiewicza pseudonim ,,Wolski”. Pomimo pozornej spokojnej organizacji konspiracyjnych siatek WiN-u, Urząd Bezpieczeństwa masowo aresztował żołnierzy Armii Krajowej. Represje dały o sobie znać także na terenie Stalowej Woli. Nasiliły się ome jeszcze bardziej po referendum z dnia 30 czerwca 1946 roku. Po fałszywych wyborach parlamentarnych w styczniu 1947 roku sytuacja się pogorszyła.
Podporucznik Kazimierz Moskal pseudonim ,,Budulski” 4 grudnia 1947 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Wraz z nim aresztowano sześćdziesiąt osób z terenu Stalowej Woli, Rozwadowa oraz Charzewic (część z nich zwolniono, a część osadzono w aresztach śledczych UB). Po przesłuchaniach bogatych w brutalne tortury podporucznik Kazimierz Moskal razem z 11 członkami WiN stanął przed sądem wojskowym w Rzeszowie 1 czerwca 1948 roku. 7 czerwca 1948 roku komuniści skazali go na karę śmierci. Na mocy amnestii jednak kara została złagodzona.
Podporucznik Kazimierz Moskal spędził w komunistycznych więzieniach osiem lat. Do swojego domu rodzinnego w Pilchowie wraca 10 maja 1956 roku. Pomimo słabego stanu zdrowia podjął pracę zawodową jako elektromonter. Po zawarciu związku małżeńskiego z Elżbietą z domu Czajkowskich zamieszkał w Charzewicach. Razem z żoną i córką Anną przenieśli się do Stalowej Woli. Podporucznik Kazimierz Moskal po ciężkiej chorobie zmarł w 1976 roku w tym mieście. Umiera on w wieku 61 lat. Podporucznik Kazimierz Moskal został pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Stalowej Woli (dzielnica Rozwadów).
Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”.
