Młodzieniec z dojrzałym sercem. Historia Antolka Gradowskiego
Jest środa, 18 sierpnia 1920 roku. Mający jeszcze czternaście lat Antoni ucałował na pożegnanie swoją siostrę Stasię, po czym opuścił dom rodzinny. Tego dnia chłopiec nie wraca do domu. Nie wróci do swoich bliskich nigdy. Po kilku dniach ukochana matka młodzieńca – Kamila, dowiaduje się o jego śmierci. Tego sierpniowego południa ginie najmłodszy obrońca Płocka – Antoni Gradowski, zwany ,,Antolkiem”.
Antoni Gradowski urodził się 21 września 1905 roku w Płocku, na terenie zaboru rosyjskiego. Był synem Stanisława i Kamili ze Zgorzelskich. Pochodził z rodziny o tradycjach niepodległościowych. Dziadek ze strony matki Kamili został zesłany na Syberię za udział w powstaniu styczniowym. Antoni uczył się w I Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły w Płocku), a następnie w II Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku).
Antolek Gradowski na fotografii z XX wieku. (źródło:wiki)
Młodzieniec należał do harcerstwa. W 1920 roku uczestniczył aktywnie w obronie Płocka przed bolszewikami. Był nie tylko sanitariuszem, lecz także roznosił amunicję, broń i jedzenie żołnierzom. Młody Antolek zginął 18 sierpnia 1920 roku. Istnieją dwie wersje śmierci młodzieńca. Pierwsza podaje, iż stracił życie w wyniku trwającej wymiany ognia na przedpolach Płocka. Druga wersja informuje o utracie życia z rąk Kozaków.
Antolek z matką Kamilą oraz siostrą Stanisławą na fotografii z XX wieku. (źródło: ksiaznicaplocka.pl)
Antoś początkowo został pochowany w tzw. Bratniej Mogile, nazywanej dziś Kopcem Harcerzy. Po wielu staraniach jego matki doszło do ekshumacji ciała bohatera i 26 sierpnia odbył się pogrzeb na miejscowym cmentarzu.
Ulica Antolka Gradowskiego w Płocku. (źródło:wiki)
Za swoją służbę Antoni został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych przez marszałka Józefa Piłsudskiego. Do dzisiaj chłopiec jest symbolem obrony Płocka przed najazdem bolszewickim z 1920 roku. Dla płocczan pozostał, i pozostanie na zawsze małym Antolkiem. Wspomnijmy, iż uchwałą Rady Miasta Płocka z 25 sierpnia 1992 roku jego imieniem została nazwana jedna z płockich ulic. Niech bohaterska służba i śmierć Antolka na zawsze pozostanie w pamięci naszej, oraz naszych pokoleń.
Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”.
Facebook Comments
