Służba na morzach. Historia Jerzego Świrskiego
Jerzy Świrski był kapitanem I rangi Rosyjskiej Floty Imperialnej, kontradmirałem Marynarki Wojennej oraz wiceadmirałem Marynarki Wojennej Polskich Sił Zbrojnych. W latach 1925-1947 roku pełnił funkcję szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. Brał udział w obu wojnach światowych.
Jerzy Włodzimierz Świrski urodził się 5 kwietnia 1882 roku w Kaliszu, na terenie zaboru rosyjskiego. Był synem Włodzimierza – dowódcy piechoty fortecznej w Dęblinie. Ojciec młodzieńca pochodził z kniaziowskiej rodziny, która używała herbu Lis. Jego matką była Celina z domi Wasiłowskich. Lata 1889-1902 spędził na nauce w Morskim Korpusie w Petersburgu. Był także absolwentem kursu dla oficerów nawigatorów.
W 1902 roku otrzymał nominację do stopnia miczmana, zasilając Rosyjską Flotę Imperialną. Początkowo był oficersm wachtowym i młodszym oficerem nawigacyjnym krążownika „Askold”. Następnie służył we Flocie Czarnomorskiej. W 1905 roku Jerzy Świrski został awansowany do stopnia lejtnanta. Od tego samego roku służył jako oficer wachtowy na pancerniku ,,Rostisław”, stawiaczu min „Dunaj” i kanonierce „Doniec”. W 1908 roku na krótko został kierownikiem wyszkolenia stawiacza min „Kronsztadt”. W latach 1909-1911 był oficerem nawigacyjnym na krążowniku „Pamiat’ Merkurija” i pancerniku „Jewstafij”. Pełnił później funkcję oficera nawigacyjnego Dywizjonu Torpedowców i dowódcy torpedowca „Striemitielnyj”. W 1912 roku nominowano go do stopnia starszego lejtnanta. Od 1914 roku był członkiem komisji ds. szkolnych we Flocie Czarnomorskiej. W tym samym roku został awansowany do stopnia kapitana II rangi.
W trakcie I wojny światowej zajmował stanowisko oficera nawigacyjnego Floty Czarnomorskiej, gdzie w 1917 roku awansował do stopnia kapitana I rangi. Warto wspomnieć, iż w 1918 roku został szefem Sztabu Morskiego i ministrem spraw morskich Ukraińskiej Republiki Ludowej. W tym samym roku Jerzy Świrski otrzymał awans do stopnia kontradmirała tego państwa. Jeszcze przed końcem I wojny światowej, a dokładniej w grudniu 1917 roku nawiązał pierwsze kontakty z polskimi organizacjami. Był aktywnym działaczem Domu Polskiego w Sewastopolu. Po upadku Ukraińskiej Republiki Ludowej powrócił do Polski, gdzie początkowo był dyrektorem Ligi Odrodzenia Marynarki Polskiej. W późniejszym czasie wyjechał do Francji, podejmując działania w Komitecie Narodowym Polskim.
20 maja 1919 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony z dniem 14 kwietnia 1919 roku do Departamentu dla Spraw Morskich w Warszawie na stanowisko szefa Sekcji Organizacyjnej. 10 lipca 1920 roku został zastępcą szefa Departamentu dla Spraw Morskich w Warszawie .Od 6 sierpnia do 5 września 1920 roku pełnił obowiązki szefa departamentu. Od września 1920 roku był dowódcą Wybrzeża Morskiego w Pucku. 30 stycznia 1921 roku Jerzy Świrski został zatwierdzony w stopniu pułkownika marynarki z dniem 1 kwietnia 1920 roku i 5. lokatą w Korpusie Morskim.15 lutego 1921 roku stopień pułkownika marynarki został mu zmieniony na stopień komandora. Już 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu komandora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 4. lokatą w Korpusie Morskim. 24 listopada listopada 1922 roku marszałek Józef Piłsudski zatwierdził Jerzego Świrskiego na stanowisku dowódcy Floty i komodora z siedzibą w Pucku. 8 sierpnia 1924 roku przeniósł się wraz z Dowództwem Floty do Gdyni-Grabówka. 19 maja 1925 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski zwolnił go ze stanowiska dowódcy Floty i mianował szefem Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie. 2 grudnia 1930 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki nadał Jerzemu Świrskiemu z dniem 1 stycznia 1931 roku stopień kontradmirała w korpusie oficerów marynarki wojennej i 1. lokatą. Jednocześnie zezwolił mu na nałożenie oznak nowego stopnia przed 1 stycznia 1931 roku.

Szef Kierownictwa Marynarki Wojennej, Jerzy Świrski w mundurze kontradmirała Marynarki Wojennej na fotografii z lat 30. XX wieku. (źródło: wiki)
Wobec groźby wybuchu wojny kontradmirał Jerzy Świrski w maju 1939 roku uzyskał zgodę od marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza na odesłanie do Wielkiej Brytanii najwartościowszych jednostek floty. Po wybuchu II wojny światowej, 5 września 1939 roku ewakuował wraz z Kierownictwem Marynarki Wojennej do Pińska, a następnie przekroczył w Kutach granicę polsko-rumuńską. Udał się później do Francji, a w kolejnym kroku wyruszył do Wielkiej Brytanii. W tym samym roku podpisywał wraz z Wodzem Naczelnym, generałem broni Władysławem Sikorskim i ambasadorem Edwardem Raczyńskim umowę polsko-brytyjską. Na emigracji w dalszym ciągu pełnił funkcję szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. Po awansie na stopień wiceadmirała, w 1941 roku popadł w konflikt z generałem broni Władysławem Sikorskim, który postanowił go odwołać. W konsekwencji posadę także stracił zastępca wiceadmirała Świrskiego komandor Karol Korytowski. Powodem tych dymisji był sposób prowadzenia polityki kadrowej i uposażeniowej w Marynarce Wojennej, a przede wszystkim dążenie admirała do większej samodzielności. Pretekstem stała się samobójcza śmierć dowódcy ORP „Wilk” i grupy okrętów podwodnych, komandora podporucznika Bogusława Krawczyka. Na miejsce wiceadmirała Jerzego Świrskiego powołano komandora Tadeusza Morgensterna-Podjazda, jednakże ostatecznie objął on funkcję zastępcy szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej. Pozostał on na stanowisku, gdyż dowództwo Royal Navy nie widziała nikogo, kto mógłby go zastąpić. Po tragicznej śmierci generała broni Władysława Sikorskiego wiceadmirał Jerzy Świrski odzyskał dawną pozycję.
Po zakończeniu działań wojennych nie powrócił do Polski i pozostał na emigracji. Nie przestał się jednak interesować polską Marynarką Wojenną. Wiceadmirał Jerzy Świrski zmarł w Londynie 12 czerwca 1959 roku. Spoczął na tamtejszym cmentarzu Brompton. Wiceadmirał Jerzy Świrski został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Orderem Świętej Anny II i III klasy z mieczami, Orderem Świętego Stanisława II i III klasy z mieczami, Orderem Świętego Włodzimierza IV klasy z mieczami, Orderem Krzyża Wolności, Orderem Białej Róży Finlandii, Wielce Zaszczytnym Orderem Łaźni, Krzyżem Wielkim Królewskiego Orderu Miecza, Orderem Trzech Gwiazd, Orderem Narodowym Legii Honorowej, Medalem Zwycięstwa oraz Orderem Zasługi Morskiej.
Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”.
Facebook Comments