Śmierć za wiarę – historia księdza Jana Hamerskiego
86 lat temu, w piątek 6 października 1939 roku w lesie koło Tryszczyna zamordowany został Jan Hamerski – duchowny, proboszcz w parafiach na Pomorzu i Kujawach i działacz narodowy. Swoją oddaną przysługą przypłacił życiem.
Jan Józef Hamerski urodził się 7 marca 1880 roku w Brusach na Pomorzu, w rodzinie działacza narodowego, nauczyciela i organisty Wincentego i Barbary z domu Cysewskiej. W latach 1892-1898 kształcił się w Collegium Marianum w Pelplinie i w gimnazjum w Chojnicach, gdzie działał w tajnej organizacji filomackiej. W 1902 roku zdał maturę i wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, cztery lata później otrzymał święcenia kapłańskie.
Pracę duszpasterską rozpoczął jako wikariusz w Człuchowie, następnie służył w Lignowach i administrował parafią w Bzowie i przez rok w Kisielicach niedaleko Prabut. W 1916 roku został powołany na stanowisko proboszcza we Wtelnie w dekanacie fordońskim. W swojej parafii założył Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, zachęcał do udziału w Bractwie Trzeźwości, Bractwie Różańcowym i Apostolstwie Modlitwy.
Duchowny był zaangażowany w działalność niepodległościową. W listopadzie 1918 roku mieszkańcy Wtelna wybrali go przewodniczącym miejscowej Rady Ludowej. Z jego inicjatywy podobne rady powstały w okolicznych wsiach. Należał też do Powiatowej Rady Ludowej w Bydgoszczy. Warto wspomnieć iż wspierał powstańców wielkopolskich, zakupując dla nich broń.
Ksiądz Jan Hamerski był członkiem Sejmiku Powiatowego w Bydgoszczy. Opiekował się licznymi organizacjami społecznymi, m.in. w swojej parafii działał w Kółku Rolniczym. W 1937 roku został mianowany dziekanem dekanatu fordońskiego. Urząd ten pełnił w latach 1937-1939.
Ksiądz Jan Hamerski na fotografii z epoki. Źródło: Salon24
Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku został aresztowany przez Niemców. Duchownego początkowo więziono w Byszewie, a następnie w Koronowie. Postawiono go przed plutonem egzekucyjnym, ale w ostatnim momencie darowano mu życie. Jak opisywał:
„Wiedziałem, co mnie czeka – tłumaczył swoim parafianom po uwolnieniu. Poleciłem się Bożemu Miłosierdziu, gotując się na śmierć. Kiedy umieszczono mnie w rowie i miano dać salwę, poprosiłem jeszcze o chwilę czasu na modlitwę. Kiedy wyrazili na to zgodę, powtórzyłem głośno słowa Chrystusa: Boże, odpuść im, bo nie wiedzą, co czynią. Uderzyło to w sumienie jednego z nich i po rozmowie z innymi oprawcami podszedł do mnie i powiedział, że darują mi życie, ale muszę zniknąć, żeby nikt mnie nie widział. Odpowiedziałem, że ja samodzielnie mojej parafii nie opuszczę, bo Bóg mnie posłał i Bóg jedynie może mnie odwołać”.
Po zwolnieniu, mimo ostrzeżeń, pozostał w parafii. Ksiądz Jan Hamerski został ponownie aresztowany w piątek 6 października 1939 roku i tego samego dnia zamordowany w lesie koło Tryszczyna. Po wojnie zwłoki Sługi Bożego ekshumowano i pochowano na cmentarzu w Wtelnie. Jest on jednym z 122 sług Bożych, drugiej grupy męczenników z okresu II wojny światowej, których proces beatyfikacyjny rozpoczął się w 2003 roku.
Za działalność patriotyczną ksiądz Jan Hamerski został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a także Krzyżem Niepodległości, Odznaką Frontu Pomorskiego oraz Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych.
Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”.
