Z Oświęcimia do Katynia. Historia chorążego Edwarda Honkisza.

W procesie walk o odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności znaczenie miał każdy, bez względu na wiek czy płeć. Do weteranów bojów o wolność zalicza się chorąży Edward Honkisza, który pomimo męstwa i bitności nie nacieszył się pokojem. Jako jeden z wielu niewinnych został zamordowany przez Sowietów w Katyniu.

 

Edward Honkisz urodził się 15 września 1897 roku w Oświęcimiu w ówczesnym powiecie bialskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Jana i Stanisławy z Jankowskich. Ukończył dwie klasy szkoły wydziałowej w Krakowie, po czym wystąpił ze szkoły zajął się prowadzeniem własnego sklepu kolonialnego. Już w tym czasie zainteresował się działalnością konspiracyjną. W 1913 roku wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich (PDS).

 

15 sierpnia 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do 11. kompanii 2. Pułku Piechoty, pod komendą pułkownika Zygmunta Zielińskiego. W szeregach wspomnianej jednostki bił się z wrogiem między innymi na terenie: w Karpat, Bukowiny, Besarabii czy Wołynia. W trakcie bitwy pod Kirlibabą w styczniu 1915 roku został ranny w lewe biodro. W 1917 roku wymieniono go jako starszy szeregowca w spisie oficerów, podoficerów i żołnierzy skierowanych na 2. Kurs Wyszkolenia.

Ziemianki Legionów Polskich pod Kirlibabą, fotografia wykonana w styczniu 1915 roku. (źródło: wiki)

Po zakończeniu swojej służby w II Brygadzie Legionów Polskich Edward Honkisz w 1919 powrócił do kraju, gdzie zgłosił się do 2. Pułku Piechoty Legionów w Jabłonnej. W szeregach wspomnianego pułku uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W ramach osadnictwa wojskowego otrzymał ziemię w osadzie Drohobyl, w gminie Stołowicze. W 1923 roku ponownie wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie przydzielono go do 78. Pułku Piechoty Strzelców Słuckich w Baranowiczach. Na czele oddziału stał podpułkownik piechoty Emanuel Jakubiczka. W tym też czasie uzupełnił wykształcenie do siedmiu klas szkoły powszechnej. W latach 30. XX wieku otrzymał nominację do stopnia chorążego.

Chorąży Edward Honkisz na fotografii portretowej z lat 30. XX wieku. (źródło: Wojskowe Biuro Historyczne)

W czasie kampanii wrześniowej dostał się do sowieckiej niewoli. Razem z wieloma Polakami trafił do obozu w Kozielsku. 28 kwietnia 1940 roku został przekazano go do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego. W kwietniu 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu. Wiele lat po swojej tragicznej śmierci, bo od 28 lipca 2000 roku spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

 

Postanowieniem nr 112-49-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej  Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 roku został Edward Honkisz pośmiertnie mianowany został na stopień podporucznika. Awans ogłoszono 10 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Za swoją patriotyczną postawę i swoje zasługi otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr.7329, Krzyż Niepodległości, Krzyż Zasługi, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 oraz Medal Zwycięstwa.

 

Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”.