Przemysłowy magnat XIX wieku. Kim był Leopold Kronenberg?

Leopold Stanisław Kronenberg urodził się 24 marca 1812 roku w Warszawie. Pochodził z zamożnej rodziny rabinów żydowskich. Jego rodzicami był bankowiec warszawski Samuel Eleazar oraz Tekla z domu Levi. Miał siedmioro rodzeństwa: Ludwika, Rozalię, Stanisława Salomona, Dorotę, Marię, Henryka Andrzeja i Władysława Alfonsa.

Młody Leopold ukończył gimnazjum pijarskie na Żoliborzu i zdał egzamin maturalny w Liceum Warszawskim. Następnie wyjechał na studia do Niemiec. Wiedzę zdobywał w Akademii Praktyczno-Technicznej w Hamburgu oraz w Uniwersytecie Berlińskim. Do Warszawy powrócił w 1832 roku i objął kierownictwo domu bankowego ,,S.L. Kronenberg, wdowa i synowie”. Rok później wpisano go do księgi kupców warszawskich. Warto zaznaczyć, iż wówczas miał 21 lat! W 1843 roku postanowił zainwestować w przemysł cukrowniczy.

Długo nie trwał przy swojej wierze, gdyż w 1845 roku przyjął chrzest w kościele ewangelicko-reformowanym. Zrobił to za sprawą ślubu córką znanego warszawskiego lekarza Leopolda Augusta Leo – Ernestyną Rozalią Leo. Jego przyszła żona była wyznania ewangelicko-reformowanego, natomiast ojciec był luteraninem. Biorąc ślub z Ernestyną Rozalią Leo zmienił wyznanie z mojżeszowego na wiarę młodej panny. Kronenbergowie mieli sześcioro dzieci: Stanisława Leopolda, Władysława Edwarda, Leopolda Juliana, Teklę Julię, Marię Różę oraz Rozalię.

Leopold Kronenberg na tym się nie zatrzymywał, rozwijając dalej swoją działalność przemysłową. W 1843 roku powstała cukrownia w Tomczynie, a kolejne – w 1848 roku w Ostrowicach, natomiast w 1853 roku w Walentynowie. W 1848 roku Leopold Kronenberg został prezesem spółki cukrowniczej, która w 1870 roku przekształciła się w Warszawskie Towarzystwo Fabryk Cukru. Był to największy producent cukru w kraju.

W 1845 roku nabył swój pierwszy majątek ziemski – Brzezie. Jego wykształcenie umiejętności i charakter znacząco go wyróżniały. Uzyskał dzierżawę monopolu tytoniowego, która przyniosła mu z czasem ogromny majątek. W 1848 roku Leopold Kronenberg został udziałowcem Spółki Żeglugi Parowej w Warszawie. W 1851 roku założył własny dom handlowy, który zajmował się kredytowaniem przemysłu i rolnictwa w Królestwie Polskim. W 1860 roku założył w Warszawie fabrykę tytoniową, która odznaczała się swoją nowoczesnością. Zatrudniała aż 700 robotników!

Na polecenie władz carskich Leopold Kronenberg wziął udział w wystawie światowej w Londynie. Za granicą ujrzał dystans cywilizacyjny jaki dzieli kraje Europy Zachodniej a ziem polskich. W 1869 roku założył Bank Dyskontowy w Petersburgu, natomiast w 1870 roku przy współpracy z innymi warszawskimi finansistami i przedstawicielami arystokracji i inteligencji – Bank Handlowy w Warszawie Spółkę Akcyjną. To było jego największe osiągnięcie w dziedzinie finansów i bankowości. Był jednym z założycieli przyszłego Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla i Zakładów Hutniczych. Wspierał także rozwój i unowocześnienie rolnictwa. Od 1857 roku należał do Towarzystwa Rolniczego.

Leopold Horowitz ,,Portret Leopolda Kronenberga”, obraz z 1879 roku

(źródło:wiki)

Leopold Kronenberg pracował także nad rozwojem linii kolejowych na terenie Królestwa Polskiego. W 1869 roku został wiceprezesem zarządu Towarzystwa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej i Warszawsko-Bydgoskiej. Czynił starania o dokończenie Kolei Warszawsko-Petersburskiej a także o eksploatację i o długoletnią dzierżawę Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Zabiegał o budowę odgałęzienia tej linii do Katowic. Został również prezesem Rady Zarządzającej Kolei Warszawsko-Terespolskiej. Zainwestował w budowę linii, nazwana później Koleją Nadwiślańską lub Nadwiślańską Drogą Żelazną. Trasa ta odgrywała ważną rolę w tranzycie towarów z zachodnich obszarów Cesarstwa Rosyjskiego i Królestwa Polskiego do portu w Gdańsku.

Przed wybuchem powstania styczniowego Leopold Kronenberg był jednym z przywódców stronnictwa białych, którzy byli początkowo przeciwnikami walki zbrojnej przeciwko zaborcy. Leopold Kronenberg, zwany inaczej ,,Białym Bankierem” działał aktywnie w środowisku bogatych ziemian oraz warszawskiej elity. Po wybuchu powstania styczniowego wspierał za wszelką cenę walczących. Finansował zakupy broni zagranicznej i jej przerzut do kraju. Starał się pozostać wsparcie dla Polaków w stolicach europejskich. Po wybuchu powstania styczniowego w 1863 roku wyjechał do Francji. Po powrocie do Warszawy latem 1864 roku wycofał się z działalności politycznej.

Warto wspomnieć, iż Leopold Kronenberg był od 1859 roku wydawcą ,,Gazety Codziennej”, przemianowanej w 1861 roku na ,,Gazetę Polską”. Założył także ze własnych środków Szkołę Handlowy Leopolda Kronenberga, która istniała w Warszawie w latach 1875-1900. W 1875 roku finansował również Szkołę Techniczną Kolejową istniejąca na warszawskiej Pradze. Dzięki jego wsparciu również w tym sam roku założono Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie.

W 1868 roku Leopold Kronenberg od cesarza Aleksandra III Romanowa otrzymał Order św. Włodzimierza i dziedziczny tytuł szlachecki. Przyjął on herb Strugi.

Leopold Kronenberg zbudował w latach 1868-1871 w Warszawie przy placu Ewangelickim (obecny placu Małachowskiego) monumentalną rezydencję dla siebie i swojej rodziny. Budowla ta mogła rywalizować z najlepszymi rezydencjami miejskimi ówczesnej Europy.

Leopold Kronenberg zmarł 5 kwietnia 1878 roku w Nicei w wieku 66 lat. Pochowano go w kaplicy rodowej Kronenbergów na cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.

Facebook Comments