Strajkujący generał i rozwodnik. Historia Aleksandra Litwinowicza

Generał brygady Wojska Polskiego Aleksander Litwinowicz, pseudonim ,,Władysław” zapisał się na kartach dziejów nie tylko jako pierwszy prezes Wojskowego Klubu Sportowego „Legia” czy dowódca Okręgu Korpusu Nr. VI we Lwowie, lecz także jako inżynier mechanik. Znany jest z tego, że jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów.

Aleksander Litwinowicz urodził się 27 lutego 1879 roku w Petersburgu. Już w 1897 roku ukończył w tym mieście gimnazjum filologiczne, natomiast w 1904 roku Wydział Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Był członkiem Związku Walki Czynnej i od 1910 roku Związku Strzeleckiego. Od 1 sierpnia 1914 roku roku był intendentem Pierwszej Kompanii Kadrowej w Legionach Polskich, a następnie w 1. pułku piechoty. Aleksander Litwinowicz 9 października 1914 roku został awansowany do stopnia porucznika, natomiast 1 kwietnia 1916 roku – na kapitana. Brał on udział w kryzysie przysięgowym, po czym działał w Polskiej Organizacji Wojskowej w Galicji. Od października 1916 roku do sierpnia 1917 roku był zastępcą szefa intendentury w Polskim Korpusie Posiłkowym. Aleksander Litwinowicz 23 listopada 1918 roku awansował do stopnia majora.

Walczył on w obronie Lwowa od listopada 1918 roku do czerwca 1919 roku. Aleksander Litwinowicz został przeniesiony do Departamentu Gospodarczego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko pomocnika szefa departamentu 3 czerwca 1919 roku. Od listopada 1919 roku do lipca 1923 roku pełnił funkcję szefa Departamentu Intendentury MSWojsk. Aleksander Litwinowicz 1 listopada 1919 roku został nominowany do stopnia podpułkownika, natomiast 20 września 1920 roku zatwierdzono go w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920 roku w Korpusie Intendentów.

14 marca 1920 roku został on pierwszym prezesem Wojskowego Klubu Sportowego „Legia”. 3 maja 1922 roku Aleksandra Litwinowicza zweryfikowano w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów intendentów. Od lipca 1923 roku pozostawał w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Aleksander Litwinowicz 31 marca 1924 roku został awansowany do stopnia generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 7. lokatą w korpusie generałów. W listopadzie 1924 roku był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów. Był to protest oficerów przeciwko wypowiedziom generała dywizji Franciszka Latinika, który nie był przychylny żołnierzom proweniencji legionowej.

15 lipca 1927 roku generał brygady Aleksander Litwinowicz został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie, natomiast w październiku 1935 roku mianowano go dowódcą Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. Od 14 lipca 1936 roku do 18 września 1939 roku pełnił funkcję II wiceministra spraw wojskowych – szefa Administracji Armii. W 1936 roku został on prezesem zarządu głównego Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich. Generał brygady Aleksander Litwinowicz w 1937 roku został protektorem honorowym klubu sportowego LKS Pogoń Lwów. Interesującym jest fakt, że był także prezesem Koła Lwowian i Przyjaciół Lwowa Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939 roku. 17 września 1939 roku generał brygady Aleksander Litwinowicz przekroczył granicę z Rumunią, gdzie został internowany. Do końca II wojny światowej przebywał w obozie w Băile Herculane (tam też osadzeli byli między innymi: pułkownik Emil Kaliński czy pułkownik Juliusz Ulrych). W 1946 roku wrócił do Polski, gdzie osiadł w Szczecinie. W mieście tym pracował jako kierownik Biura Pełnomocnika Rządu ds. Odbudowy Portów. Generał brygady Aleksander Litwinowicz zmarł 14 stycznia 1948 roku w Szczecinie. Został on pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 2B-7-8).

Warto wspomnieć, iż generał brygady Aleksander Litwinowicz był trzykrotnie żonaty. Pierwsza jego partnerka nie jest dobrze znana, wiemy jedynie iż była to nieznana z nazwiska Leonia, z którą się rozwiódł. W 1919 roku ożenił się z Gabrielą z domu Kościów, z którą miał jedną córkę. Po przejściu na kalwinizm, rozwiódł się z nią i jego żoną została Olga Gąssowska. Generał brygady Aleksander Litwinowicz został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr.7489, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką Pamiątkową ,,Pierwszej Kadrowej”, jugosłowiańskim Orderem Św. Sawy, estońskim Orderem Krzyża Orła II klasy, francuskim Orderem Legii Honorowej czy rumuńskim Orderem Gwiazdy Rumunii.

fot. NAC

Kacper Mizdal, pasjonat historii, autor popularnego w mediach społecznościowych cyklu ,,Historia z Kacprem”

(https://www.facebook.com/profile.php?id=100095418246773)