Zakaz konkurencji. Plusy, minusy, pułapki…

Zakaz konkurencji wynika z treści art. 1011 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeksu pracy. W największym skrócie dotyczy on zobowiązania pracownika do niepodejmowania działalności na rzecz konkurencji, czyli podmiotów prowadzących podobną lub taką samą działalność.

Działalność konkurencyjna, o której mowa w myśl ustawy może polegać na:

• prowadzeniu działalności gospodarczej przez pracownika we własnym imieniu i na własny rachunek;
• świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej.

Szczegółowy zakres zakazu konkurencji powinna określać odrębna umowa stron. Brak szczegółowych ustaleń między pracodawca a pracownikiem powoduje, że pojawiają się tu liczne wątpliwości.

Zakres zakazu niepodejmowania pracy na rzecz podmiotów konkurencyjnych był przedmiotem badania Sadu Najwyższego. Wątpliwości pojawiły się na przykład w kwestii czy zatrudnienie pracownika w podmiocie konkurencyjnym, lecz na innym niż poprzednie stanowisko także narusza warunki zakazu konkurencji.

Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 28 października 2015 roku (I PK 19/15) stwierdził, że zakaz obejmuje zatrudnienie na każdym stanowisku w podmiocie konkurencyjnym.

W innym z wyroków Sąd Najwyższy określił także niedopuszczalność postanowień umowy o zakazie konkurencji, które obejmowałyby nim działalność pracownika niepokrywającą się z przedmiotem działalności pracodawcy.

Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej musi być odniesiony do przedmiotu działalności pracodawcy określonego w przepisach prawa lub w postanowieniach aktów założycielskich, statutów lub umów tworzących dany podmiot prawa, wobec czego umowa o zakazie konkurencji nie może zawierać postanowień, które zobowiązywałyby pracownika do niepodejmowania działalności niepokrywającej się z przedmiotem działalności pracodawcy” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 maja 2002 roku, I PKN 221/01).

Jak widać z powyższych postanowień, zakaz konkurencji jest zagadnieniem budzącym częste spory prawne.

Kogo obowiązuje zakaz konkurencji?

Co do zasady zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy obowiązuje każdego pracownika, chyba że w danym przypadku obowiązek powstrzymania się od działalności konkurencyjnej nie stanowi elementu obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy.

W wypadku zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, zakaz ten dotyczy pracowników, mających dostęp do szczególnie ważnych informacji.

.

Umowy o zakazie konkurencji mogą przybierać różne formy. Z zasady umowa taka musi mieć formę pisemną pod rygorem nieważności.

Naruszenie zakazu konkurencji może uzasadniać rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. Za naruszenie zakazu konkurencji może grozić także odpowiedzialność materialna w wysokości poniesionych strat wynikających ze złamania takiego zakazu.

Zgodnie z art. 1011 § 2 K.p. pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.

Warunkiem odpowiedzialności odszkodowawczej pracownika, z tytułu naruszenia zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku pracy (art. 101[1] § 2 K.p.), jest zawinione wyrządzenie pracodawcy szkody stanowiącej normalne następstwo naruszenia zakazu konkurencji (art. 114 i 115 K.p., wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 26 stycznia 2005 roku, II PK 191/04).

Liczne orzeczenia i spory prawne dotyczące zakazu konkurencji świadczą o częstych błędach popełnianych w interpretacji art. 1011 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeksu pracy. Nowe technologie i usługi spowodowały wzrost znaczenia umów związanych z zakazem konkurencji.

Zabezpieczenie interesów firm w zakresie zakazu pracy konkurencyjnej jest coraz istotniejsze dla prawidłowego działania nowoczesnych firm i instytucji.

Czytaj więcej na: https://capitallegal.pl/umowa-o-zakazie-konkurencji-zagadnienia-praktyczne/